Oorzaken

Schimmelinfecties in de luchtwegen komen veel voor bij papegaaien. Ze worden meestal veroorzaakt door de schimmel Aspergillus fumigatus. Bij een besmetting door deze schimmel spreken we van de ziekte aspergillose. Vaak treedt een infectie op doordat de vogels een verminderde weerstand hebben. Voeding speelt hierbij een belangrijke rol: veel papegaaien worden gevoerd met zadenmengsels die een tekort aan vitaminen en mineralen bevatten. Met name een tekort aan vitamine A speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van schimmelinfecties.

Aspergillus is een schimmel die overal in de omgeving gevonden kan worden. Hoewel aspergillose een besmettelijke ziekte is, is de kans uiterst gering dat de verwekker van een zieke vogel overgedragen wordt naar een gezonde vogel. Vogels die om een of andere reden een verminderde weerstand hebben zijn echter wel gevoelig voor het ontwikkelen van deze schimmelinfectie. In zeldzame gevallen, waarbij vogels worden blootgesteld aan zeer hoge concentraties van schimmelsporen, zien we de ziekte bij vogels die geen onderliggende verminderde weerstand hebben.

Verschijnselen

Wanneer vogels met een verminderde weerstand de schimmelsporen inademen vanuit de omgeving kunnen deze sporen zich – door de verminderde afweer – gemakkelijk nestelen in de longen en luchtzakken van een vogel. Om die reden leiden schimmelinfecties vaak tot luchtwegproblemen zoals benauwdheid, rochelen en niezen. Ook kan de luchtpijp verstopt raken door een schimmelprop die vanuit de diepte losschiet: dit levert een acuut levensbedreigende situatie op, waarvoor direct ingrijpen door een dierenarts gewenst is.

Diagnose

Het aantonen van de schimmelinfectie zelf is vaak lastig. Door middel van verschillende diagnostische technieken kunnen we wel aanwijzingen vinden voor aanwezigheid van een schimmelinfectie:

• het maken van een röntgenfoto of CT-scan van de longen en luchtzakken
• het uitvoeren van een bloedonderzoek
• het uitvoeren van endoscopisch onderzoek (een inwendig onderzoek met een miniscule camera). Tijdens dit onderzoek kan soms materiaal (biopten) afgenomen worden dat verder onderzocht kan worden op aanwezigheid van schimmels (bijvoorbeeld in de vorm van een kweek) om een infectie te bevestigen.

Behandeling

Er zijn diverse middelen beschikbaar om schimmelinfecties te bestrijden. Of deze behandeling aanslaat hangt vaak af van de mate van aantasting van de luchtwegen. Beeldvormende diagnostiek, zoals een röntgenfoto of CT-scan, kan helpen om in te schatten of een behandeling succesvol zal zijn.

De antischimmelmiddelen kunnen op verschillende manieren toegediend worden. Dit kan bijvoorbeeld door toediening via de bek, of door het vernevelen van medicijnen zodat ze rechtstreeks door de vogel worden ingeademd in de luchtwegen, of een combinatie van beide. Over het algemeen dient de behandeling langdurig te worden voortgezet. Afhankelijk van de mate van benauwdheid dienen de vogels daarnaast in de tussentijd zoveel mogelijk ondersteund te worden, onder andere door het aanbieden van extra zuurstof (plaatsen in een zuurstofkooi).

Indien een blokkade van de luchtpijp aanwezig is, zijn bovenstaande maatregelen vaak onvoldoende en dienen ook andere stappen ondernomen te worden. Een eerste behandeling daarbij bestaat veelal uit het maken van een opening in de luchtzak. Hierin wordt vervolgens een buisje geplaatst dat dient om de vogel een alternatieve, vrije luchtroute te geven. Daarna zal de prop verwijderd moeten worden uit de luchtpijp om de normale ademweg vrij te maken.

Tot slot kijken we ook naar het dieet en de leefomstandigheden van de vogel. Mogelijk moeten hierin aanpassingen gedaan worden om herhaling van de infectie te voorkomen.

Voor de behandeling van schimmelinfecties of advies over huisvesting en voeding van uw vogel kunt u terecht bij de afdeling Vogels en Bijzondere Dieren.