Promotie: Resistentie tegen chemotherapie bij honden met lymfeklierkanker
Helaas komt de tumor meestal terug en blijkt dan vaak minder, of zelfs niet meer, gevoelig voor chemotherapie. Maurice Zandvliet onderzocht deze zogenaamde chemotherapie-resistentie.
Prednisolon
Chemotherapie-resistentie kent meerdere oorzaken, maar heeft bij mensen onder andere te maken met een toename van zgn. ABC-transporters in de kankercel. Deze eiwitten functioneren als pompen en zijn in staat om de gebruikte cytostatica (de chemotherapie-middelen) snel de tumorcel uit te werken. Er wordt bij honden aangenomen dat prednisolon, een medicijn dat een onderdeel is van de chemokuur voor lymfeklierkanker, de aanmaak van deze pompen zou kunnen stimuleren.
Onderzoek
De promovendus onderzocht in eerste instantie ongevoeligheid voor chemotherapie in een lymfeklierkankercellijn van honden. Zoals verwacht werd deze veroorzaakt door een toename van de ABC-transporter P-gp. Deze toename leidde tot ongevoeligheid voor meerdere cytostatica, maar niet voor prednisolon. De chemotherapie-resistentie kon worden opgeheven met de bij mensen gebruikte P-gp remmer PSC833, maar ook met masitinib, een in de diergeneeskunde gebruikte zgn. tyrosine-kinase remmer, waarna de tumorcel weer gevoelig werd voor chemotherapie. Tegen de verwachting in bleek prednisolon niet in staat de aanmaak van deze pompen te verhogen.
Andere resistentie-mechanismen
Om zijn onderzoeksresultaten te bevestigen behandelde Zandvliet honden met lymfeklierkanker met hetzelfde chemotherapie-schema, maar waarbij ze slechts de helft prednisolon kregen. Het weglaten van prednisolon had geen effect op de effectiviteit van de behandeling. Dit medicijn kan dan ook veilig achterwege worden gelaten. Hoewel in alle tumormonsters ABC-transporters konden worden aangetoond bleken zij niet in staat chemotherapie-resistentie te voorspellen. Ook nu bleek er geen relatie tussen prednisolongebruik en een toename van de ABC-transporters of chemotherapie-resistentie. Het is dan ook aannemelijk dat, net als bij de mens, andere resistentie-mechanismen een rol spelen.
Maurice Zandvliet promoveert op 11 december 2014 om 14:30 in het Academiegebouw (Domplein 29) te Utrecht.