Botox® bij hoefbevangen paarden
Hoefbevangenheid, ook wel laminitis genoemd, is een ernstige en pijnlijke aandoening bij paarden, pony’s en ezels. Volgens dierenarts Lotte Hardeman zouden paarden met deze aandoening mogelijk gebaat zijn bij een behandeling met Clostridium botulinum toxine – ook wel bekend als Botox®.
Pijnlijk
Bij hoefbevangenheid is de verbinding tussen het hoefbeen en de hoornschoen aangetast. De hoornschoen (hoefwand) is verbonden met de onderliggende lederhuid en de lederhuid is verbonden met het hoefbeen (een beetje vergelijkbaar met de nagel en het botje van ons vingertopje). Bij hoefbevangenheid wordt het weefsel tussen hoefbeen en hoornschoen aangetast. Lopen of zelfs staan wordt dan erg pijnlijk. Door de aantasting van de verbinding tussen de hoefwand en het hoefbeen, ontstaat het risico dat het hoefbeen naar beneden zakt of kantelt. Voor hoefbevangenheid zijn verschillende oorzaken bekend zoals een ziekte elders in het lichaam, overbelasting van een been of een verstoring van de hormoonbalans. Als een paard hoefbevangen wordt, is het zaak zo goed mogelijk te voorkomen dat het hoefbeen zakt of kantelt. De vooruitzichten op herstel zijn dan veel beter. Hoewel hoefbevangenheid al duizenden jaren geleden werd beschreven, is er nog steeds geen goede therapie die de verplaatsing van het hoefbeen kan voorkomen en daardoor betere voorwaarden voor genezing schept.
Spierverslappende werking
Clostridium botulinum toxine wordt al enkele decennia volop gebruikt bij mensen, niet alleen voor cosmetische doeleinden maar bijvoorbeeld ook voor de behandeling van spasticiteit. Het middel werkt op de plaats waar de zenuw aan de spier vastzit. Het toxine schakelt bepaalde eiwitten uit die verantwoordelijk zijn voor de afgifte van neurotransmitters (signaalstoffen) vanuit de zenuw naar de spier. Er vindt dus geen signaaloverdracht meer plaats van zenuw naar spier, waardoor de spier verslapt en kortere of langere tijd slap blijft.
Trekkracht verminderen
Ook in de paardengeneeskunde is het middel in de afgelopen jaren soms succesvol toegepast, bijvoorbeeld op experimentele basis bij hanentred (een abnormale manier van lopen bij de achterbenen). Om reden van de spierverslappende werking was Lotte Hardeman benieuwd naar de eventuele toepassing van Clostridium botulinum toxine bij de behandeling van hoefbevangenheid. Het toxine zou namelijk de trekkracht van de diepe buigspier aan het hoefbeen kunnen verminderen en daarmee verplaatsing van het hoefbeen mogelijk voorkomen. Zo zou mogelijk ook de pijn kunnen verminderen.
Geen bijwerkingen
Als eerste onderzocht de promovenda het effect en de eventuele bijwerkingen van het Clostridium botulinum toxine bij gezonde, niet kreupele paarden. Er bleek inderdaad een spierverslappend effect te zijn en er waren geen bijwerkingen. Daarnaast heeft ze het verschil in spierkracht van de diepe buigspier gemeten tussen gezonde en hoefbevangen paarden. Vervolgens heeft ze gekeken hoe je aan de hand van anatomische punten op het been zo goed mogelijk de grootte van de spierbuik van de diepe buiger kon schatten om zo de beste dosering vast te stellen.
Positieve uitkomst
Tot slot paste Hardeman het middel toe bij twee acuut hoefbevangen paarden (meer patiënten die voldeden aan de eisen werden er niet aangeboden). Gezien de positieve uitkomst lijkt het de moeite waard om in de toekomst een uitgebreidere, mogelijk internationale, studie op te zetten.