Doorbraak verlammingsziekte honden draagt bij aan kennis menselijk lichaam
Al twintig jaar lang verzamelen wetenschappers van de faculteit Diergeneeskunde DNA van honden met een zeldzame neurologische aandoening. Het betreft een dramatisch ziektebeeld: honden raken op jonge leeftijd verlamd en overlijden. Ook wetenschappers uit andere landen stelden DNA beschikbaar. Zo kon uiteindelijk de oorzaak worden vastgesteld. Een ontdekking die ook relevant blijkt voor mensen.
Al in 1996 zagen de Utrechtse wetenschappers de eerste hond met de aandoening. Paul Mandigers, veterinair neuroloog, vertelt erover: “Dat was een jonge Leonberger van een half jaar oud, in de loop van enkele maanden raakte hij verlamd. En het bleef niet bij die enkele hond.” Ook in Amerika en Zwitserland waren honden met dezelfde symptomen, en uiteindelijk ook meerdere gevallen in Nederland.
Oorzaak
De aandoening kwam bekend te staan onder de naam Leuco-Encephalo-Myelo-Pathy (LEMP). Van iedere zieke hond namen wetenschappers bloed af om DNA te verzamelen. Onderzoekers uit Utrecht, Bern en Minnesota werken samen om het probleem op te lossen. Uiteindelijk ontdekten wetenschappers uit Minnesota (Verenigde Staten) dat een mutatie in het NAPEPLD-gen de aandoening veroorzaakt.
Ook Rottweilers ziek
Behalve bij de Leonberger komt LEMP ook voor bij de Rottweiler. De eerste beschrijving van een Rottweiler met de aandoening dateert uit 1986. Van alle Rottweilers die vanaf dat moment werden gezien op de faculteit Diergeneeskunde werd wederom DNA verzameld. “Ook nu verzamelden collega’s van andere universiteiten weer DNA. We wilden onderzoeken of de aandoening bij de Rottweiler veroorzaakt werd door dezelfde mutatie als bij de Leonbergers”, vertelt Mandigers. En jawel, ook bij de Rottweiler vonden wetenschappers een variatie in het NAPEPLD-gen. “Dat was een doorbraak. Blijkbaar veroorzaakt een afwijking in het gen bij twee verschillende rassen een vergelijkbaar ziektebeeld.”
“Dat enzym is ook aanwezig bij mensen. Daardoor slaan we twee vliegen in een klap.”
Paul Mandigers – specialist Neurologie Gezelschapsdieren
Menselijk lichaam
Die ontdekking leverde veel bruikbare informatie op, ook voor inzicht in het menselijk lichaam. De wetenschappers konden concluderen dat het gen betrokken is bij de vorming van een enzym actief in het centraal zenuwstelsel. “Dat enzym is ook aanwezig bij mensen. Daardoor slaan we twee vliegen in een klap”, legt Mandigers uit. “We hebben niet alleen het probleem opgelost voor de honden, maar we hebben ook een gen in beeld gebracht wat een belangrijke rol speelt in het centrale zenuwstelsel.” Zo draagt veterinair onderzoek bij aan inzicht in aandoeningen die bij mensen voorkomen. De resultaten van het onderzoek werden 11 april gepubliceerd in het Nature-tijdschrift Scientific Reports.
Test
Er bestaat geen behandeling of medicatie voor LEMP. Wel biedt de Universiteit van Bern een test aan voor Leonbergers. Hiermee kan worden vastgesteld of een hond drager is van het gemuteerde gen. Meer informatie kunt u vinden op de website van de Leonbergse Honden Club Nederland. Uw dierenarts kan u verder adviseren.