Influenza bij paarden in Nederland – Clade 1
Sinds de laatste berichtgeving op 31 december is er inmiddels ruim een maand verstreken. Bij het Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) laboratorium werden in januari nog 7 uitbraken bevestigd en in totaal werden er vanaf medio december 20 uitbraken bevestigd. Dit is uiteraard een onderschatting van de werkelijke situatie, omdat niet alle monsters naar de GD worden gestuurd en er ook uitbraken zijn die niet worden bemonsterd.
Inmiddels is de afgelopen week bekend geworden welk influenzavirus de uitbraken in Nederland heeft veroorzaakt. Het betreft een virusstam die behoort tot Clade 1 van de Amerikaanse Florida sublijn. De GD heeft diverse influenza-PCR-positieve monsters opgestuurd naar het Irish Equine Centre, een OIE referentie laboratorium, en in alle monsters werd een identieke stam aangetoond die ook identiek is aan de virusstam afkomstig van een recente uitbraak in Ierland.
Dit alles is opmerkelijk, want sinds 2009/2010 zijn er geen Clade 1 virussen meer in Europa gevonden, behalve in een kleine uitbraak in 2018 in Engeland. Clade 2 virussen waren in het afgelopen decennium dominant aanwezig in uitbraken in West Europa. Daarom adviseerde het OIE expertpanel dan ook herhaaldelijk om in influenzavaccins voor paarden zowel een representant van Clade 1 als van Clade 2 op te nemen
Bij de in de afgelopen maanden gemelde influenza-uitbraken in België (2), Frankrijk (10), Duitsland (3), Engeland (4) en Ierland (2) zijn zowel bij gevaccineerde als bij niet-gevaccineerde paarden tot nu toe steeds Clade 1 virussen gevonden (gegevens afkomstig van het International Collating Centre (ICC) in Newmarket, Engeland). Clade 1 virussen hebben overigens ook de grote uitbraken in Zuid-Afrika in 2003 en in Japan en Australië in 2007 en in Zuid-Amerika in 2012 en 2018 veroorzaakt.
De laatste jaren heeft het onderzoeksfocus op Clade 2 gelegen, maar er zijn nu meer verschillen tussen de huidige Clade 1 veldvirussen en de vaccinvirussen dan tussen de prototype Clade 1 en Clade 2 virussen. In het eerste geval is er een 14 aminozuren verschil tussen de Nederlandse/ Ierse isolaten en het Clade 1 prototype virus influenza A/SouthAfrica/03. In het tweede geval is er slechts een 6 aminozuren verschil tussen het prototype Clade 1 virus en het prototype Clade 2 virus.
Het is op dit moment nog te vroeg om hier conclusies aan te verbinden. Hiervoor zijn studies met specifieke antisera nodig. Daarnaast zijn goede epidemiologische data van groot belang. Wij zullen dierenartsen in het veld mogelijk benaderen om meer gegevens te verzamelen over bevestigde uitbraken, met name ook in gevaccineerde paarden. Alleen met behulp van dierenartsen en eigenaren kunnen we een goed antwoord vinden op essentiële vragen zoals:
- Is er een verschil in ernst van de symptomen tussen paarden die langer dan 6 maanden geleden zijn gevaccineerd en paarden die korter dan 6 maanden geleden zijn gevaccineerd?
- Speelt een basisenting zoals de FEI voorschrijft (3x) of zoals de KNHS voorschrijft (2x) een rol?
- Is bekend hoe de infectie op een bedrijf is binnengekomen (sportpaard terug van een internationale wedstrijd, komst van een Nederlands paard, komst van een handelspaard et cetera)?
Gezien de huidige bevindingen blijven de volgende adviezen van kracht:
- Een keer extra vaccineren bij paarden die langer dan 6 maanden geleden zijn gevaccineerd, is verstandig, mits er op het betreffende bedrijf nog geen problemen zijn.
- Als symptomen van griep worden gezien is direct tweemaal daags alle paarden op het bedrijf temperaturen erg verstandig (indien mogelijk paarden met koorts isoleren). Hoesten en een snotneus kunnen vervolgens vaak binnen één of enkele dagen volgen.
- Bij verdenking op influenza kan een neusswab worden ingestuurd naar de GD of ander laboratorium voor onderzoek (PCR) om de diagnose te bevestigen. Eventueel kan worden gekozen voor het respiratiepakket waarin ook gekeken wordt naar droes en rhinopneumonie.
- Onderlinge wedstrijden waar alleen paarden van het eigen bedrijf komen, zijn natuurlijk geen probleem, maar op wedstrijden waar veel paarden bij elkaar komen uit verschillende stallen is het nog steeds oppassen geblazen. Liefst het paard niet op stal zetten in een vreemde stal, maar na het rijden direct terug op de trailer zetten en naar huis brengen.
Dr. Kees van Maanen – Gezondheidsdienst voor Dieren, Deventer
Drs. Linda van den Wollenberg – Gezondheidsdienst voor Dieren, Deventer
Prof. dr. Marianne Sloet van Oldruitenborgh-Oosterbaan – faculteit Diergeneeskunde, Utrecht
Lees hier de eerdere berichtgeving over Influenza bij paarden:
Influenza bij paarden in Nederland (22 december 2018)
Influenza bij paarden in Nederland – stand van zaken (31 december 2018)