Levende beelden

Echocardiografie is een diagnostische techniek. Met behulp van ultrageluid worden levende (real time) beelden (eigenlijk filmpjes), van innerlijke organen van het lichaam, gemaakt. Als het hart op deze manier wordt onderzocht spreekt men van echocardiografie.

Het echo-onderzoek

Echo-onderzoek is niet gevaarlijk voor de patiënt of de onderzoeker. Echocardiografie is ook niet pijnlijk, daarom worden de dieren ook in een wakkere toestand onderzocht. Dat heeft nog een reden: alle kalmerings- en slaapmiddelen veroorzaken belangrijke veranderingen in de hartfunctie, waardoor een vertekend en soms zelfs een verkeerd beeld kan ontstaan.

Voor het onderzoek wordt uw dier eerst op een aantal plekken geschoren. Dit is nodig omdat de lucht die tussen de vacht zit het echo-onderzoek belemmert. Het onderzoek duurt ongeveer een half uur en u kunt erbij aanwezig zijn.

Tijdens het echocardiogram loopt continue een hartfilmpje (ECG). Dit vervangt niet de diagnostische ECG, maar het is een hulpmiddel om bepaalde momenten van de hartcyclus met zekerheid te kunnen herkennen.

Diverse technieken

Met echografie zijn diverse technieken mogelijk. Deze technieken worden tijdens het onderzoek van het hart in een vaste volgorde toegepast:

• B-mode beeld geeft een zwart-wit real-time bewegend beeld in twee dimensies. Hiermee kan men het grootte van de boezems, kamers en grote vaten beoordelen. Daarnaast kunnen we de beweging van de kleppen ook mooi zien. Vochtophoping in het hartzakje en in de borstkas is ook goed te zien. Tumoren van het hart kunnen ook in beeld gebracht worden.

• • M-mode beeld geeft een zwart-wit beeld in één dimensie. Hiermee kunnen we precies de dikte van de kamerwand en de inhoud tijdens ontspanning en samentrekking meten. Deze techniek wordt vaak gebruikt bij screenings op dilaterende cardiomyopathie (DCM) bij honden en hypertrofische cardiomyopathie (HCM) bij katten.

M-mode plaatje van de linkerkamer van een hond. Hier wordt de dikte van de linkerkamerwand gemeten tijdens systole (samentrekking) en diastole (ontspanning) van de kamer. Daarnaast wordt ook de inhoud (lumen) tijdens systole en diastole gemeten.

• Doppleronderzoek maakt de bloedstroom in het hart en de vaten zichtbaar. Niet alleen de aanwezigheid van een bloedstroom, maar ook de stroomrichting en de snelheid ervan kan bepaald worden.Er zijn meerdere dopplertechnieken. De  cardiologie gebruikt de volgende drie:
• Kleurendoppleronderzoek laat de bloedstroom met kleuren zien. Alle bloed dat op het scherm naar boven stroomt is rood en alles wat naar beneden stroomt is blauw. Lichtere kleuren geven een snellere stroomsnelheid aan. Met kleurendoppler kunnen we lekkages, vernauwingen of afwijkende verbindingen (shunts) vaststellen.

Kleurendopplerfilmpje van hetzelfde hart als die van het B-mode filmpje. Hier kan men een grote lekkage van de kleppen zien door het ontstaan van een lichtblauwe ‘jet’ in de linkerboezem; rechts in beeld.

• Als de cardioloog de bloedstroomsnelheid in een bepaald deel van het hart precies wil weten gebruikt hij de spectrumdopplertechniek. Daarvan zijn er twee soorten. Als de bloedstroom binnen de normale fysiologische grenzen zit; onder 2 meter/seconde, kan de PW- (pulsed-wave) dopplertechniek gebruikt worden. Als de bloedstroomsnelheid hoger is wordt CW- (continuous-wave) dopplertechniek gebruikt.

Met een CW-doppler-echocardiogram kan de cardioloog de bloedstroomsnelheid precies meten. In dit geval stroomt het bloed in de longslagader veel te snel (5,57 m/s). Daarmee werd de diagnose ernstige pulmonaal stenose gesteld.

• Met tissue-doppleronderzoek kan de snelheid van de samentrekkende en zich ontspannende hartspier gemeten worden.

Tissue-doppler-plaatje van de linkerkamer.

Aanleiding

Redenen voor een hartecho:

• De meest voorkomende reden om een hartecho te maken is een hartruis. Met een echo kan de cardioloog-specialist precies zien door welke hartaandoening de ruis ontstaat.

• Wanneer röntgenfoto’s van de borstkas een groot hart laten zien kan dat ook reden voor een echocardiogram zijn.
• Echocardiografisch onderzoek wordt ook gebruikt voor screening. Bij gezond uitziende honden en katten kan namelijk een ernstige (vaak genetische) hartafwijking aanwezig zijn, die pas na jaren problemen gaat geven. Het is van groot belang om bij een fokdier de aanwezigheid van deze hartziekte te weten, want het is beter om een dier met een hartafwijking niet voor de fokkerij te gebruiken.

Bij honden wordt echocardiografie onder andere gebruikt om te screenen op dilaterende cardiomyopathie (DCM, vooral bij dobermanns) en op aortastenose (vooral bij boxers).

Bij katten wordt echocardiografie gebruikt om op hypertrofische cardiomyopathie (HCM) te screenen.

De cardioloog maakt een echocardiogram.

Diagnose

Na afronding van het echocardiogram gaat de cardioloog-specialist met u bespreken wat de gevonden afwijkingen voor uw dier betekenen.

Behandeling

In sommige gevallen wordt een medicijn voorgeschreven, in andere gevallen wordt een operatie geadviseerd en soms geen van beide. Het kan ook gebeuren dat naar aanleiding van de bevindingen vervolgonderzoek wordt geadviseerd, zoals bloeddrukmeting.

Cardioloog–specialisten

Veel dierenartsen beschikken over echoapparatuur. Toch kan het uitvoeren van een hartecho het best overgelaten worden aan een cardioloog–specialist. U kunt hiervoor terecht bij de afdeling Cardiologie-Pulmonologie van de Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren.

Alleen met een uitgebreide kennis van de werking van dit complexe orgaan kunnen de juiste conclusies worden getrokken. Foutieve conclusies kunnen ernstige gevolgen hebben voor het leven van uw dier. Voor u is het dus het belangrijkst dat iemand met een cardioloog-specialistendiploma naar het hart van uw dier kijkt. De lijst van specialisten kunt u hier vinden.