Bij honden

De hartslag van een hond kan, afhankelijk van de situatie, sterk variëren:

• een hond die naast de fiets rent kan een hartslag van 200 tot 300/minuut hebben;
• als uw hond thuis bij u ligt te slapen heeft hij een hartslag van 30 tot 40/minuut;
• een hond bij de dierenarts voelt zich vaak niet helemaal op zijn gemak. De hartslag ligt dan ergens tussen de 60 en 120 slagen per minuut, ook als het dier in rust is.

Als het hart van een hond bij de dierenarts onder de 60 slagen/minuut of boven de 120 slagen/minuut klopt noemen we dat een hartritmestoornis (aritmie), ook als het hart regelmatig klopt.

Gezonde honden hebben in rust een onregelmatige hartslag. Dit is helemaal normaal zolang de prikkel afkomstig is uit de zogenaamde sinusknoop; de ‘natuurlijke pacemaker’, die aan het hele hart, het signaal geeft om samen te trekken. Het is pas een probleem als deze onregelmatigheid door afwijkende slagen ontstaat. Deze afwijkende slagen zijn niet afkomstig van de sinusknoop, maar vanuit een ander deel van de boezems of zelfs vanuit de kamers. De aanwezigheid van deze extra slagen valt ook onder hartritmestoornis (aritmie).

Bij katten

Bij een gezonde kat varieert de hartslag tussen 120 en 240/minuut in de spreekkamer van de dierenarts. Katten hebben wel een regelmatige hartslag. Mocht de frequentie onder de 120 of boven de 240 slagen per minuut zijn, of mocht er sprake zijn van een onregelmatige ritme, dan praten we over een aritmie.

De cardioloog luistert naar het hart met een stethoscoop.

Oorzaken

De oorzaken van een hartritmestoornis (aritmie) kunnen heel divers zijn:

• het probleem kan in het hart zelf zitten
• er kan ergens anders in het lichaam, zoals in de hersenen of in de buik, iets mis zijn (bijvoorbeeld een milttumor of een gedraaide maag)
• een afwijkende zoutsamenstelling van het bloed, bijvoorbeeld een te hoge concentratie kalium of calcium.

Klachten

De klachten van een hartritmestoornis kunnen erg wisselend zijn. Variërend van verminderd uithoudingsvermogen tot flauwtes; omvallen met of zonder bewustzijnsverlies, en zelfs plotselinge hartdood.

Soms ziet u zelf al dat het hart van uw hond veel te snel klopt als de hond rustig ligt. Het kan zelfs voorkomen dat het hele lichaam met het hart meebeweegt, bijvoorbeeld met een frequentie van 300/minuut.

Diagnose

Verminderd uithoudingsvermogen, flauwtes en plotselinge sterfte kunnen niet alleen door hartritmestoornissen maar ook door diverse andere ziektes ontstaan, zoals bij bloedarmoede. Om uit te zoeken wat precies de reden is van het verminderd uithoudingsvermogen of van de flauwtes kunt u het best een verwijzing van uw dierenarts vragen naar onze poli Cardiologie.

Sommige honden hebben helemaal geen last van een ritmestoornis. Een te snelle, te trage of een erg onregelmatige hartslag valt bij deze dieren pas op tijdens een routinebezoek aan de dierenarts.

Elektrocardiogram

Het vaststellen van het soort ritmestoornis is belangrijk voor de prognose en de behandeling. Hiervoor wordt een elektrocardiogram (afgekort ECG of EKG, ook wel hartfilmpje genoemd) gebruikt; een grafiek die de elektrische activiteit van het hart afbeeldt.

Een ECG van een hond met een zgn. complete hartblok (3e graads AV-blok), een aandoening waarbij het elektrische signaal van de boezems geblokkeerd wordt en de kamers niet bereikt.

Behandeling

Sommige aritmieën zijn onschuldig en hoeven helemaal niet behandeld te worden. Wanneer er wel behandeld moet worden, kunnen wij diverse mogelijkheden bieden, afhankelijk van de situatie bij uw dier:

• Tabletten of capsules; Dagelijkse behandeling met tabletten of capsules.
• Pacemaker; In sommige gevallen, zoals bij een complete hartblok ofwel 3^e graads atrio-ventriculaire of AV-blok, adviseren we het plaatsen van een pacemaker. Wanneer uw hond continu een te lage hartslag heeft, kan een pacemaker ervoor zorgen dat de hartslag versneld wordt.

Pacemaker

Een pacemaker wordt meestal bij de hond onder huid op de borstkas geplaatst. Vanuit de pacemaker wordt een elektrode via een halsader geplaatst in de rechterkamer van het hart.

ECG van dezelfde hond met 3e graads AV-blok na plaatsing van een pacemaker. Zie hierboven(bij diagnose) het ECG, van deze hond, voor de plaatsing van een pacemaker.

• Cardioversie; In specifieke gevallen kan een elektrische defibrillatie oftewel cardioversie nodig zijn om het normale (sinus)ritme te herstellen. Dit adviseren we bij boezemfibrillatie (atriumfibrillatie) als de hond van deze ritmestoornis last heeft en geen ernstige onderliggende hartspier- of klep-ziekte heeft. Cardioversie gebeurt onder algehele anesthesie.

Cardioversie bij een hond.

• Ingebouwde defibrilator; Het plaatsen van een ICD (implantable cardioverter defibrillator) bij honden komt erg zelden voor maar het is wel mogelijk. Als het hart stopt geeft de ICD een schokje af om het hart weer op gang te helpen.

Cardioloog–specialisten

De cardiologen van de Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren kunnen verschillende aandoeningen aan het hart behandelen. Elke patiënt is uniek en vereist dus maatwerk van de specialist. Omdat de cardiologen bovendien elke patiënt van begin tot einde zelf behandelen, is de beste zorg gegarandeerd.

Voor de behandeling van hartritmestoornissen kunt u terecht bij de afdeling Cardiologie-Pulmonologie van de Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren.

Radiofrequentieablatie

Radiofrequentieablatie; wegbranden van een stuk weefsel met behulp van radio-energiesignalen, is een behandelwijze voor aritmieën bij honden die zelden nodig is. Deze ingreep wordt in Europa door slechts één dierenarts-cardioloog uitgevoerd, en wel bij een dierenkliniek in Noord-Italië. Indien nodig kunnen wij u voor deze behandeling verwijzen naar deze dierenkliniek.

Digoxine

Digoxine is een geneesmiddel dat in de diergeneeskunde vooral gebruikt wordt  bij honden met atriumfibrillatie; trillen van de hartboezem. Atriumfibrilleren is een hartritmestoornis waarbij het hart onregelmatig en meestal ook te snel klopt. Lees meer over digoxine.