Hartkatheterisatie
Minimaal invasieve ingreep
Hartkatheterisatie is een minimaal invasieve ingreep voor diagnostiek en voor behandeling van diverse aangeboren hartaandoeningen. Voornamelijk bij honden. Minimaal invasief betekent dat er maar een heel klein wondje (in de lies of in de hals) wordt gemaakt. Dit is voor het dier veel minder belastend dan een traditionele operatie.
Hartkatheterisatie bij dieren vindt altijd plaats onder algehele anesthesie. Dit wordt gedaan omdat het dier uren lang stil moet blijven liggen. De procedure is verder niet pijnlijk, de narcose is puur bedoeld om er voor te zorgen dat het dier stil blijft liggen.
Katheter
Via een bloedvat wordt een lange katheter in het hart gebracht. Elk bloedvat van het lichaam eindigt uiteindelijk in het hart. Onder continue doorlichting, met behulp van röntgenstraling, kan de cardioloog zien waar de katheter precies zit. Op deze manier kan hij de katheter in het gewenste onderdeel van het hart brengen. Naast diverse katheters worden ook zogenaamde voerdraden gebruikt.
Via een bloedvat in de lies wordt een lange katheter in het hart gebracht.
Op de angiocardiografie-beelden maakt de cardioloog metingen om de juiste maat van implantaat of ballon te kunnen kiezen.
Aangeboren hartafwijking
Meestal wordt hartkatheterisatie toegepast voor de behandeling van een aangeboren hartafwijking. Dit soort behandelingen worden interventie genoemd en de discipline binnen de Cardiologie die zich daarmee bezighoudt is de Interventie-cardiologie.
Dagbehandeling
Een hartkatheterisatie is meestal een dagbehandeling. Na een minimale invasieve interventie mag de patiënt – als deze goed wakker is – bijna altijd op dezelfde dag naar huis.
Het wondje in de lies is met twee hechtingen gesloten.
Een uur na de hartkatheterisatie. Het hondje mag op de dag van de hartoperatie naar huis.
Behandeling
De twee meest voorkomende redenen om katheterisatie uit te voeren zijn het behandelen van een aangeboren stenose; een vernauwing, of een aangeboren shunt; een abnormale verbinding tussen twee onderdelen van het hart.
Stenose
Een stenose kan de cardioloog-specialist met een ballonkatheter oprekken; wijder maken.
Ballonkatheter
Shunt
Een shunt kan de cardioloog-specialist met een metalen implantaat, de zogenaamde coil of Amplatz, dichtmaken.
Coil voor sluiting (embolisatie) van een abnormaal bloedvat (shunt).
Amplatz® Canine Duct Occluder wordt speciaal gemaakt om een patente ductus arteriosus (PDAB) bij honden te sluiten.
Angiografie en -cardiografie
Om op de röntgenopnames precies te kunnen zien waar het probleem zich bevindt wordt röntgencontrastvloeistof in de bloedvaten of in het hart gespoten. Deze procedures worden respectievelijk angiografie en angiocardiografie genoemd.
Embolisatie (Amplatz of Coil)
Embolisatie betekent dat een shunt wordt gesloten met een implantaat dat er voor zorgt dat in het vat een stolsel ontstaat. Met deze techniek wordt een patente ductus arteriosus (PDAB) gesloten. Het mooiste resultaat kan worden bereikt met een metalen parapluutje (Amplatz® Canine Duct Occluder, ACDO).
Een angiocardiografie bij een Friese stabij puppy met een patente ductus arteriosus (PDAB). Het hondje ligt op zijn rechter zijde, met het hoofd naar links en de pootjes naar beneden van het beeld. Via de katheter, die in de lies tot de aorta (lichaamsslagader) werd ingebracht, wordt contrastvloeistof in de aorta gespoten. Zo kan de PDAB geïdentificeerd en gemeten worden. De contrastvloeistof stroomt via de ductus in de longslagader waardoor deze ook zwart verkleurt op de foto (vanaf het midden van het beeld naar onder)
Hetzelfde hondje na sluiting van de PDA met een Amplatz® Canine Duct Occluder. De ingespoten contrastvloeistof stopt bij het implantaat en de longslagader verkleurt niet meer.
Hieronder kunt u de belangrijkste stappen van de operatie ook op film zien.
Röntgenopname van een hond waar de patente ductus arteriosus met een Amplatz® Canine Duct Occluder werd gesloten via de lies.
Het adertje in de lies moet echter groot genoeg zijn om dit implantaat te kunnen inbrengen. Bij hele kleine hondjes en bij katten wordt daarom een coil; een metalen spiraaltje met veertjes erop, gebruikt.
Coil voor sluiting (embolisatie) van een abnormaal bloedvat (shunt).
Röntgenopname van een hond waar de patente ductus arteriosus (PDAB) met een coil werd gesloten via de lies.
MRI-compatibel
Beide implantaten bestaan uit nitinol; een zeer flexibele nikkel-titaniumlegering, en zijn MRI-compatibel. Dat wil zeggen dat bij patiënten met dit soort implantaten probleemloos eventuele MRI-scans gemaakt kunnen worden. Bij patiënten met een implantaat van een ander materiaal is het niet mogelijk om MRI-scans te maken.
Ballondilatatie
Ballondilatatie; oprekken van een vernauwing, wordt gebruikt om een ernstige aangeboren pulmonaal stenose; vernauwing van de longslagader, op te rekken. Verantwoordelijk voor de vernauwing zijn de afwijkende kleppen van de longslagader.
Een angiocardiografie bij een Franse buldog puppy met een ernstige aangeboren pulmonaal stenose (vernauwing van de longslagader). Het hondje ligt op zijn rechterzijde, met het hoofd naar links en de pootjes naar beneden van het beeld. Via de katheter, die in de lies tot de rechterkamer werd ingebracht, wordt contrastvloeistof in de rechterventrikel gespoten. Zo kan de plek van de vernauwing precies geïdentificeerd en gemeten worden.
Met een ballonkatheter wordt de vernauwing opgerekt.
Deze procedure heet ook wel valvuloplasty en wordt aangeraden bij elke pup met een aangeboren ernstige pulmonaal stenose. Hoe jonger de pup tijdens de operatie, hoe beter de resultaten zijn. Wachten tot een hond met een ernstige pulmonaal stenose klachten krijgt is nadrukkelijk af te raden. Op dat moment is de aandoening nog slechts moeilijk te verhelpen.
Ballondilatatie kan ook gebruikt worden bij zeldzame aangeboren hartafwijkingen zoals cor triatriatum dexter. Bij deze aandoening kan het zuurstofarme bloed van de buik alleen door een hele kleine opening terugstromen in het hart. Dit komt omdat er in de rechterboezem een abnormale scheiding zit. Door de vernauwing ontstaat een stuwing van de lever en daardoor vochtophoping in de buik.
Een cocker spaniël pup met dikke buik door vochtophoping t.g.v. cor triatriatum dexter, een aangeboren hartafwijking.
Enkele weken na de operatie heeft het hondje geen vocht meer in zijn buik.
Met ballondilatatie kan die kleine opening opgerekt worden. De dikke buik verdwijnt dan binnen enkele weken vanzelf.
Een angiocardiografie bij deze patiënt. Het hondje ligt op zijn rechter zijde, met het hoofd naar links en de pootjes naar beneden van het beeld. Via de katheter, die in de lies tot de rechter boezem werd ingebracht, wordt contrastvloeistof ingespoten. Zo kan de plek van de vernauwing precies geïdentificeerd worden.
Een ballonkatheter werd in de kleine opening geplaatst en met het opblazen van de ballon werd de vernauwing opgerekt. Op dit beeld kan de vernauwing nog goed herkend worden als een deukje op de ballon.
Een herhaling van de angiocardiografie laat zien dat de röntgencontrastvloeistof gemakkelijk kan wegstromen aangezien de vernauwing werd opgerekt.
De cardiologen van de Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren kunnen verschillende aandoeningen aan het hart behandelen. Elke patiënt is uniek en vereist dus maatwerk van de specialist. Omdat de cardiologen bovendien elke patiënt van begin tot einde zelf behandelen, is de beste zorg gegarandeerd.
Uitvoeren hartkatheterisatie
De Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren is de enige dierenkliniek in Nederland waar hartkatheterisatie wordt uitgevoerd. Hartkatheterisatie wordt alleen door cardioloog-specialisten gedaan. U kunt hiervoor terecht bij de afdeling Cardiologie-Pulmonologie.