Wat is hypovitaminose A?

Hypovitaminose A is een ziekte die o.a. ontstaat indien vogels gevoerd worden met uitsluitend zadenmengsels. Vogels worden daardoor vatbaarder voor schadelijke bacteriën en andere ziektekiemen (zoals schimmels).

Vitamine A komt uitsluitend voor in dierlijke voedselbronnen, zoals vlees, zuivelproducten, vis en eigeel. Veel groenten en fruit bevatten echter beta-caroteen, dat in het lichaam omgezet kan worden in vitamine A. In tabel 1 kan een lijst gevonden worden van groenten en fruit die rijk zijn aan caroteen.

Verschijnselen

De ziekteverschijnselen die optreden zijn afhankelijk van het orgaansysteem dat wordt aangetast. Meestal zijn dit de longen en luchtwegen, maar ook het maagdarmstelsel en voortplantingsorganen kunnen betrokken zijn bij het ziekteproces.
Eén van de volgende symptomen is daarbij vaak zichtbaar:

• een wit beslag in de bek en/of op de tong, waarbij zwelling en/of abcesvorming optreedt
• problemen met de ademhaling t.g.v. infecties in de luchtwegen (vaak ten gevolge van schimmelinfecties), wat zich kan uiten in ademen met een open bek, ontbreken of schor worden van stemgeluid, snellere of bemoeilijkte ademhaling en/of staartwippen
• niezen en neusuitvloeiing, evt. gecombineerd met een voorhoofdsholte ontsteking welke resulteert in zwelling rondom ogen
• verminderde vruchtbaarheid of legnood
• algemene ziekteverschijnselen: verminderde eetlust, vermageren, sloomheid, slecht doorkomen van de rui, dof verenkleed

De meeste verschijnselen ontwikkelen zich geleidelijk in de loop van weken tot zelfs jaren. Naast een tekort aan vitamine A kan ook een teveel aan vitamine A dezelfde verschijnselen veroorzaken. Het aanbieden van een goed uitgebalanceerde voeding is dus erg belangrijk ter preventie van dit soort problemen.

Diagnose

Een tekort aan vitamine A wordt veelal vermoed op basis van een analyse van het dieet. Daarnaast kunnen de veranderingen in de huid en slijmvliezen vastgesteld worden aan de hand van biopten. Wanneer vermoeden bestaat op aanwezigheid van een (secundaire) infectie kan daarnaast diagnostiek plaatsvinden die specifiek gericht is op het aantonen van de ziekteverwekker.

Behandeling

Indien de behandeling tijdig plaats vindt kan een volledig herstel optreden, maar in veel gevallen wordt de ziekte pas in een laat stadium ontdekt en kunnen meer of minder ernstige restverschijnselen aanwezig blijven. Mogelijke behandelwijzen zijn (afhankelijk van de verschijnselen):

• het opheffen van het tekort aan vitamine A, eerst door toediening van een multi-vitamine injectie, later door aanpassen van de voeding.
• het behandelen van een eventuele bijkomende infectie

Voedingsmiddelen rijk aan beta-caroteen:

• abrikoos
• broccoli 
• cantaloupe meloen
• kool
• mango
• nectarine
• papaya
• perzik
• peterselie
• pompoen
• raapstelen
• spinazie
• wortel
• zoete aardappelen

Voedingsmiddelen arm aan beta-caroteen:

• aardappelen
• appel
• banaan
• courgette
• druiven
• mais
• sinaasappel
• sla

Voor de behandeling van hypovitaminose A of adviezen over juiste voeding van uw papegaai kunt u terecht bij de afdeling Vogels en Bijzondere Dieren.